Girişimciler İçin Finansmana Erişim Yolları

Girişimciler İçin Finansmana Erişim Yolları

Kaynak; günlük hayatta ve iş yaşamımızda en önemli bileşenimizdir. Zaman; en büyük şahsi kaynağımız olarak geri kazanılamaz bir değerken, iş yaşamımızda kaynaklarımızın önem derecesi şartlara, sektöre ve anlık duruma göre değişkenlik gösterebilmektedir. İyi bir girişim için ise; insan, finans, bilgi, fiziksel sermaye önemli kaynakların başında gelmektedir. Bugün ülkemizdeki girişimcilik iklimine baktığımızda ise girişim ekiplerimiz pek çok kaynağı optimum oranda işleri için bir araya getirebilirken; finansal sermayeye erişim anlamında zorluklar yaşamaktadır. Bir girişim, eğer öz sermayesi yoksa; finansa üç temel yol ile erişim sağlayabilir:

  1. Hibe ve Destekler,
  2. Müşteri (Ürün ve/veya Hizmet Satışı)
  3. Yatırımcılar/Fonlar.

Hibe ve desteklerin upuzun, belirsiz süreçleri, çoğu zaman eş finansman istemeleri; girişimcilerin henüz satacak ürün/hizmetleri olmaması ya da yeterli hacimde müşterileri olmamaları sebebiyle çoğu zaman istenilen miktarda finansa erişim en kolay yatırımcılar ve fonlarla sağlanabiliniyor. Peki kim bu yatırımcılar ve fonlar? Nerede bulunur?

Bu yatırımcıları ve fon sağlayanları 5 ana gruba ayırıyoruz:

  1. Melek Yatırım Ağları

Melek Yatırımcı, girişimlere genellikle hisse veya hisse senedine çevrilebilir borç karşılığı sermaye sağlayan zengin bireydir. Bir profil çizmek gerekirse; genelde orta yaşın üzerinde, tecrübe ve sermaye sahibi kişilerden oluşturlar. Melek yatırımcılar yatırım yapmak için deneyim sahibi oldukları alanları tercih ederler ve girişimciye katma değer sağlarlar, salt finansör değildirler.

Melek Yatırım Ağı, melek yatırımcıların girişimcilere ortak yatırım kararı alabileceği, belli zamanlarda sunum günleri düzenleyip bu startupları dinleyebileceği, kısacası melek yatırımcılardan oluşan yapılardır. Ülkemizde 10’u aşkın ağ yapısı bulunmaktadır.

2019 yılına baktığımızda ülkemizde bakanlık tarafından akredite 476 adet “melek” yani bireysel yatırımcı vardır.

Ülkemizdeki tanınmış ve/veya etkin Melek Ağları’ndan 5’i:

  1. Galata Business Angels

Emre Kurttepeli, Fırat İşbecer, Kaan Boyner, Melih Ödemiş gibi çok değerli kişileri bünyesinde barındıran ve davet usulü üye alımı yapan melek yatırım ağıdır. Bugüne kadar 40’a yakın startup’a yatırım yapan grup, ağırlıklı olarak Saas ve Pazar yeri sektörlerini tercih etmiştir.

  1. Şirket Ortağım

Farklı sektörlerde uzun iş tecrübesine ve iş dünyasında önemli iş kontaktlarına sahip 6 ortak tarafından 2013 yılında kurulan Şirket Ortağım; bugüne kadar toplamda 14 girişime 26 Milyon TL yatırım yapmış, sektör bağımsız, fatura kesen girişimleri radarına almaktadır. Bu grup yakın zamanda Risk Sermayesi Şirketi de kurmuşlardır.

  1. İstanbul Startup Angels

2012’de kuruluşundan bu yana yaklaşık 30 girişime yatırım yapan İstanbul Startup Angels, yılda yaklaşık 250 girişimi incelemekte ve seçtiği 30-50 arası girişimciyi üye yatırımcıları ile tanıştırmaktadır. Yatırım alanları önceliği yazılım, ileri teknolojiler, mobil ve internet teknolojileridir.

  1. Keiretsu Forum Türkiye

50’den fazla ülkede ofisi bulunan uluslararası melek yatırım ağı olan Keiretsu Forum; Türkiye olarak 2018 ve 2019 yıllarında 10’u aşkın girişime yaklaşık 1 Milyon $’a yakın yatırımda bulundular. Toplamda 33 startup’a yatırım yapmışlardır.

  1. TRAngels Melek Yatırım Ağı

Bugüne kadar 20 girişime yatırım yapmış TRAngels, yetkin yönetim kadrosu ve yatırımcılarıyla dikkatleri üzerine çekmekte. Projeleri bulma, değerlendirme ve seçme sürecini bizzat yatırımcıların kendilerinin yer aldığı bir komite tarafından yürütülmekte yani tüm süreçlerde yatırımcılarla bir arada olabilme imkanı sağlamaktadır.

  1. Risk Sermayesi Şirketleri

Risk Sermayesi, Girişim Sermayesi ve/veya Venture Capital. Aynı kavramlar. Girişim Sermayesi Yatırım Fonu (VC), nitelikli yatırımcılardan katılma payları karşılığında toplanan paralarla startuplara yatırım yaparlar. VC’ler öncelikle gerçek veya tüzel kişi yatırımcılardan topladıkları yatırımlar ile bir fon oluştururlar. VC’ler oluşturdukları bu fonla (yani başkalarının paralarıyla) girişimlere yatırım yaparak, girişimleri büyütüp; sahip olduğu girişim hisselerini daha değerli hale getirmeye çalışırlar. Yatırımcıların koyduğu sermayenin 2 katı ve daha fazlası ile geri dönüşünü sağlamayı amaçlamaktadır.

Melek yatırımcılar ile Venture Capitaller arasındaki en büyük fark sermaye miktarı. Melek yatırımcılar daha küçük sermaye sağlamaktadır. VC’lerde süreçleri; finans, iş planı, ürün, yönetim konusunda yetkin; ince eleyip sık dokuyan kişilerle ilerletirsiniz. Melek Yatırım Ağları’nda; yatırımcılar bir girişime dahil olup olmama kararı verirken; VC’lerde bu kararı VC yöneticileri verir.

Günümüzde pek çok kurumsal şirket de Corporate Venture Capital (CVC) yani Kurumsal Risk Sermayesi kurarak girişimcilere finansman sağlamaktadır.

 Ülkemizdeki tanınmış ve/veya etkin Venture Capital şirketlerinden 5’i:

  1. 500 Startups

Bugüne kadar 40 girişime toplam 6 Milyon $ yatırım yapan 500 Startups İstanbul, global bir yatırım grubunun Türkiye partneri. Doğru Avrupa‘daki yatırımları artıran VC, 12 ülkede faaliyet göstermeye başladı. 2020 yılında yeni fonuyla birlikte ivmelenerek faaliyetlerini arttırmayı planlamaktadırlar.

  1. DCP

Yeni yıla üçüncü fonuyla girmeyi planlayan "Deep-Tech’’ fonu Diffusion Capital Partners (DCP); teknoloji odaklı yeni girişimlere, gelişimlerinin ilk aşamalarında yatırım gerçekleştirmektedir. İlk iki fonu kapsamında 44 milyon Euro’yla 24 şirkete yatırım gerçekleştiren DCP’nin, ilk fonundan üç adet exit’i de bulunuyor.

  1. Collective Spark

Fonunu 35 Milyon $ olarak Collective Spark; daha çok Saas, Pazar Yeri, Fintek ve Oyun girişimcileri ile ilgileniyor. Bugüne kadar 7 girişime 6 Milyon $ yatırım gerçekleştirdiler.

  1. Ida Capital

Bugüne kadar 4 girişime yatırımı bulunan Ida Capital, toplam 2 milyon $ ın üzerinde yatırım gerçekleştirmiştir. Yatırım yaptığı şirketler; yatırım öncesi 5 milyon $ değerlemeye sahipken; bugün 25 Milyon $’lık şirket değerine ulaşması sağlanmıştır. 5 odak alanında faaliyet gösteren girişimlerle ilgilenmektedirler: finansal ve dijital iş servisler, enerji verimliliği, eğitim teknolojileri, sağlık teknolojileri ve sağlık hizmetleri, tarım ve gıda alanındaki inovasyona dayalı servisler.

  1. 212 Venture Capital

2012 yılında faaliyete başlayan ve ilk yatırım fonundan 250 bin dolar ile 2 milyon 250 bin dolar arasında yatırım yapan 212 VC, ilk fonlarında 12 yatırımı bulunmaktadır. Sadece B2B’ye odaklanacakları yeni fonunda 2020 yılında hayata geçmesi planlanmaktadır.

  1. Kitlesel Fonlama Platformları

Kitlesel Fonlama (Crowdfunding), bir proje veya girişimin bir grup insan tarafından internet aracılığı ile finanse edilmesidir. Özetle; projeleri/girişimleri destekleyerek onların hızlanmasını sağlanmaktadır.

Sözlük ve hukuksal anlamıyla Kitle fonlaması, “bir projenin veya girişim şirketinin ihtiyaç duyduğu fonu sağlamak amacıyla Sermaye Piyasası Kurulu tarafından belirlenen esaslar dâhilinde 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’nun yatırımcı tazminine ilişkin hükümlerine tabi olmaksızın kitle fonlama platformları aracılığıyla halktan para toplanması” olarak tanımlanmaktadır.

Dünya genelinde kitle fonlamasının; bağış temelli, ödül temelli, borçlandırma temelli ve pay temelli olmak üzere temel 4 (dört) türde karşımıza çıkmaktadır. Yani girişimler halktan bağış alabilir, onlara borçlanabilir,  ürün gönderebilir ve/veya onları hissedar gibi ortak edebilir.

Kickstarter, Indiegogo dünyada ünlü kitlesel fonlama platformu iken; Arıkovanı, Fongogo ülkemizdeki önemli platformlardan.

  1. Hızlandırıcı ve Kuluçkalar

Ülkemizde pek yaygın olmasa da, yurt dışında yer alan hızlandırma programları ve kuluçkalar bünyesine aldıkları girişimlere; hisse, opsiyon ve/veya farklı beklentiler karşılığında ayni ya da nakdi olarak çekirdek sermayesi yatırımı gerçekleştirmektedirler. Bu programlar ortalama 20 bin $ dan başlayarak 100 bin $ lara varan yatırımlara ulaşmaktadır.

  1. 3F (Friends Family Fools)

Bunca kavramdan ve havalı cümleden sonra en iyi yatırım kaynağından bahsedersek yani 3F kavramından: Arkadaş, Aile ve parasını alabileceğimiz tatlı Aptallar. En iyi ve en kolay yatırım ilk öncelikle bu 3 gruptan elde edilmektedir. O yüzden siz duygusal bağ sahibi olduğunuz bu insanları ikna edebiliyorsanız, en kolay şekilde finansal kaynağa ulaşmış oluyorsunuz.

3F hariç kimse kimse hayır işlemek amacıyla parasını sizinle paylaşmaz. Herkes parasını katlamak ve kazanç elde etmek ister.

Gürol ÜZENÇ