Hayatta Kal ve Değişmeye Başla

Yeni bir şey öğrenmek yorucudur. Yeni bir şeyi öğrenmeyi veya değişimi sürdürmek, bunu yapmayı gerçekten isteyip istemediğinizi sürekli yeniden düşünmenize neden olur. Bu acaba sizin kendi gündeminiz mi yoksa size bunu empoze eden bir başkasının gündemi mi?

 

Richard Boyatzis & Melvin Smith & Ellen Van Oosten

Case Western Reserve Üniversitesi

 

Değişim zor. Sağlam bir irade ve yeni şeylere açık olmayı gerektiriyor. Bu deneyimlerin her ikisi de vücudun stres sistemini harekete geçiriyor. Teknik olarak, bu da Sempatik Sinir Sistemini (yani SNS veya stres) harekete geçiriyor. Stres aslında çok fena bir şey değil. Sabah uyanmak için bir miktar strese ihtiyacınız olabilir. Ancak çok fazla stres birçok yönden hayatı olumsuz etkiler. Yaşadığınız aşırı stres yükünün en büyük sorumlusu gün boyunca yaşadığınız birçok can sıkıcı stres nöbetlerinin neden olduğu ek yüktür. Bu, bilişsel, duygusal ve algısal bozulma ile sonuçlanır ve bağışıklık sisteminizi tehlikeye atar.

En büyük tehlike yeni şeyler öğrenmeye açık olma motivasyonunu kaybetmek. Bu sinir bozucu stresi çok fazla hissettiğimizde kendi içimize kapanmaya başlıyoruz. Rakiplerimizin, işyerindeki çalışma arkadaşlarımızın veya eşimizin ya da partnerimizin ne yaptığını fark etmiyoruz. Adaptasyon kabiliyetimizi düşüren katı düşünme biçimlerine (ve etrafımızdaki dünyayı bu şekilde görmeye) kilitleniyoruz.

Bu konudaki 35 yıllık araştırmamızı Harvard Business Review Press tarafından yayınlanan Helping People Change (İnsanların Değişmesine Yardımcı Olmak) kitabımızda özetliyoruz. Erişkinlerdeki (25-65) davranış değişiklikleri ile ilgili yayınlanan 39 adet uzun çalışma, yapay sinir ağları üzerine üç fMRI çalışması ve iki hormonal araştırma ile neden bu kadar az insanın zamanla değiştiğini ve geçmişten öğrenme deneyimi yaşadıklarını inceledik. Araştırmamız psikoloji ve tıp araştırmaları ile desteklenmektedir. Ve bu etkiyi nasıl önemli ölçüde değiştirebileceğimiz üzerine yoğunlaştık.

Stres aktif konuma geçtiğinde, üç endokrin (yani aynı zamanda nörotransmitter olan hormonlar) salgılarız. Epinefrin ve norepinefrin, kanı hayatta kalmak için gerekli olmayan kılcal damarlardan kollarınız veya bacaklarınızdaki büyük kas gruplarında yer alan kan damarlarına taşıyarak kavga veya uçuşa hazırlanmanıza yardımcı olur. Kortizol kan dolaşımınıza dahil olur. Kasları yaralanmalardan korumak gibi bazı yararlı şeyler yaparken bağışıklık sisteminizdeki aktiviteyi azaltmak için hızla hareket eder. Ancak nörojenezi de (nöral kök hücrelerin yeni nöronlara dönüşümü) sınırlandırır. Bu da çevresel görüşünüzün ciddi şekilde kısıtlanmasını, insanlara açık olma konumuzun sınırlı hale gelmesini ve bilişsel yeteneklerinizin tehlikeye girmesini beraberinde getirir.

Yeni bir şey öğrenmek yorucudur. Yeni bir şeyi öğrenmeyi veya değişimi sürdürmek, bunu yapmayı gerçekten isteyip istemediğinizi sürekli yeniden düşünmenize neden olur. Bu acaba sizin kendi gündeminiz mi yoksa size bunu empoze eden bir başkasının gündemi mi? Eğer bir başkası, bir arkadaş, koç ya da yönetici olarak size yardım etmeye çalışıyorsa ve normal yaşam ve iş dışında gerçekten istediğiniz şeylere müdahale ediyorsa, biz bunu “şefkatle koçluk” olarak adlandırıyoruz. Ne yazık ki, çoğu zaman, insanlar bize iyi niyetli bile olsa, ne yapacağımızı, nasıl değişmemiz gerektiğini ve kendi isteklerini empoze ederek yardım etmeye çalışırlar. Buna ise “uyum için koçluk” diyoruz.

Uyum için koçluk, yeni yılla birlikte daha fazla egzersiz yapma kararı almak gibi bir şey. Bu karar zamanla “Daha formda olmak istiyorum” konumundan “Zaman bulduğumda formda olmaya ulaşacağım” konumuna geçer. Öncelikleriniz başkalaşır ve değişim çabası zamanla suçluluk hissine ve belli belirsiz bir anıya dönüşür.

Kitabımızda dile getirdiğimiz araştırma ve öyküler, kendiniz için yenilenmenin veya şefkatle koçluk yaparak başkalarına gerçekten yardım etmenin yollarını gösteriyor. Ancak, resmi veya gayri resmi olarak, birileriyle zamanınızı şefkatle koçluk yaparak geçirirseniz, onların öğrenmeye, değişime ve yenilenmeye açık olmasına yardımcı olursunuz! Bunu bir kahve molası veya öğle yemeği sırasında, hatta karşınızdaki kişide umut, şükran veya mutluluk hissi uyandıran bir konuşma sırasında bile yapabilirsiniz.

 

Yenilenme ile İlgili Pratik Öneriler

Evdeyken içinizdeki yenilenme arzusunu harekete geçirmenin bazı yolları:

1. Her seans en az 20 dakika olacak şekilde, haftada üç kez meditasyon, yoga veya tai chi yapın;

2. Ormanda veya doğada yürüyüş yapın;

3. Çocuklarınızla oyun oynayın (şiddet içeren video oyunları değil gerçek oyunlar) veya kediniz/köpeğinizle eğlenin veya

4. Aile üyelerinizden yemek sırasında hepinizi güldüren komik hikayeler anlatmasını isteyin.

 

Duygusal bulaşma sizin yararınıza olabilir. Başkalarının stres ya da yenilenme ile ilgili olumlu ya da olumsuz duygularını saniyenin binde biri kadar süre içinde alıyoruz. Başka bir kişide kendini yenilemeyi teşvik etmek sizin içinizdeki değişimi de tetikler!

 

Çalışma hayatında kendini yenilemeyi uyandırmanın bazı yolları:

1. Bir kahve molasında bile, insanlara bazı sorular sorabilir ve verdikleri yanıtlar hakkında konuşabilirsiniz: “10-15 yıl içinde ulaşmayı hayal ettiğiniz mükemmel hayat nasıl bir şey olurdu?” Veya daha eğlenceli bir versiyonla “Piyangodan, vergiler sonrası 80 milyon dolar kazanmış olsanız, işiniz veya hayatınız nasıl değişirdi? ”

2. Öğle yemeğinde veya iş çıkışı kafe/bar sohbetinde, iş arkadaşlarınıza, “Hayatınız boyunca kendi kişiliğinizi oluşturmanızda size en çok kim yardımcı oldu?” sorusunu sorun. Doğru, bu soru “Dün geceki futbol maçı hakkında ne düşünüyorsun?” sorusundan çok farklı. Ama aslında niyet bu.

 

Buna ek olarak iki önemli pratik ipucu daha:

1. Yenilenme konusunu ele almak için uzun zaman gerektiren fırsatlar beklemek yerine bunu her gün daha küçük dozlarda yapmak çok daha iyidir. Örneğin, bir iş günü boyunca periyodik olarak 10-15 dakikalık molalar, haftada bir veya iki kez serbest saati beklemekten daha yararlı olabilir; ve

2. Yapılan faaliyetin türünü değiştirmek, hep aynı veya sınırlı sayıdaki faaliyeti defalarca kez tekrar tekrar yapmaktan daha iyidir. 

 

Genel olarak iş haftanız bu seçeneklerden bir dizi sunuyor mu (fakat stres için değil yenilenme için)? Başkalarının kendini yenilemesine yardımcı oluyor musunuz?